سنت‌های مختلف در قرآن: بررسی تحلیل ونزبرو از داستان شعیب در قرآن و ارزیابی پیامدهای آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس؛ تهران، ایران

3 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس؛ تهران، ایران

4 دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ تهران، ایران

چکیده

در نظر ونزبرو متن قرآن متشکل از واحدهایی کوتاه و مجزاست که در طی فرایندی تدریجی بسط ‌یافته‌اند و کنار هم قرارگرفته‌اند. با این فرض هدف از تحلیل ادبی متن قرآن شناختن این واحدهای مستقل، که ونزبرو آن‌ها را بیانات پیامبرانه می‌نامد، و بررسی فرم‌های مرتبط با آن‌ها و مراحل تاریخی گسترش آن‌هاست. در این راستا وی برای نمونه به تحلیل تحریر‌های مختلف داستان‌ شعیب در قرآن می‌پردازد و تحریر‌های مختلف این داستان‌ را نمایانگر وجود سنت‌های مختلف و مستقل در قرآن می‌داند که تفاوت در الگوی روایت در این تحریر‌ها ریشه‌ در اختلاف و استقلال آن سنت‌ها از یکدیگر دارد. به‌زعم ونزبرو این تفاوت به گونه‌ای‌است که بیش از یک نسل برای پدید آمدن آن لازم ‌است و از این امر به‌عنوان شاهدی برای تدوین دیرهنگام متن نهایی قرآن، یعنی اواخر قرن دوم، استفاده‌ می‌کند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی-انتقادی به تبیین و ارزیابی تحلیل ادبی ونزبرو از آیات مرتبط با داستان شعیب در قرآن و نتایج آن می‌پردازد و نشان‌می‌دهد که تحلیل ونزبرو بر پایۀ فرض‌هایی کلی استوار است که اعتبار آن‌ها محل مناقشه‌است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1.  

    1. قرآن کریم.
    2. کتاب مقدس.
    3. نیلساز، نصرت، خاورشناسان و ابن عباس، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1393.
    4. نجارزادگان، فاطمه؛ نجارزادگان، فتح‌الله، ارزیابی دیدگاه ونزبرو در باب بیانات پیامبرانه در کتاب مطالعات قرآنی، نشریۀ پژوهش­های قرآن و حدیث، شمارۀ 1، سال پنجاه و سوم، بهار و تابستان 1399.
    5. موحد، ضیاء، از ارسطو تا گودل، چاپ چهارم، تهران، هرمس، 1392.
    6. 6. حلی، حسن بن یوسف‌، الجوهر النضید فی شرح منطق التجرید، چاپ پنجم، قم، انتشارات بیدار، 1371.
    7. Adams, Charles J., 1997, Reflections On the Work of John Wansbrough, Method & Theory in The Study of Religion, Vol. 9, No. 1, Pp. 75-90.
    8. Berg Herbert, 1997, Implications of and Opposition to The Methods and Theories of John Wansbrough, Within Method and Theory in The Study Of Religion, Walter De Gruyter, Berlin.
    9. Buss, Martin J, 1999, Biblical Form Criticism in Its Context, Sheffield Academic Press.
    10. Easton, Burton Scott, 1928, The Gospel Before the Gospels, New York, C. Scribner's Sons.
    11. Fazlur Rahman, 1994, Major Themes of the Qur'ān.
    12. Fürst Walter, 1995, Heilsgeschichte, In: Lexikon Für Theologie Und Kirche Ed. Walter Kasper, Herder.
    13. Graham, William A., 1980, Review of Quranic Studies: Sources of Scriptural Interpretation by John Wansbrough, Journal of The American Oriental Society, Vol. 100, No. 2, Pp. 137-141.
    14. Koch, Klaus, The Growth of the Biblical Tradition, London, I 969.
    15. Motzki, Harald, 2005, Dating Muslim Traditions: A Survey, Arabica, 52; 2, 204-253.
    16. Pier, John, 2016, The Configuration of Narrative Sequences, In: Raphaël Baroni and Françoise Revaz (Eds.), Narrative Sequence in Contemporary Narratology, Ohio State University Press.
    17. Prince, Gerald, 2016, On Narrative Sequence, Classical and Postclassical, In: Raphaël Baroni and Françoise Revaz (Eds.), Narrative Sequence in Contemporary Narratology, Ohio State University Press.
    18. Rippin, Andrew, 1958, Literary Analysis of Qurāʾn, Tafsīr, And Sīra: The Methodologies of John Wansbrough, In: R.C. Martin (Ed.), Approaches to Islam in Its Religious Studies, University of Arizona Press.
    19. Schoeler, Gregor, The Codification of the Qurʾan: A Comment On the Hypotheses of Burton and Wansbrough, In: The Qurʾān in Context: Historical and Literary Investigations into The Qurʾānic Milieu, Ed. Angelika Neuwirth, Nicholas Sinai, And Michael Marx (Leiden: Brill, 2010), 779–94.
    20. Stewart, Devin J., 2016, Wansbrough Bultmann and The Theory Of Variant Traditions In The Qurʾān, In: Angelika Neuwirth And Michael A. Sells (Eds.), Qurʾānic Studies Today, Routledge.
    21. Wansbrough John, 2004, Quranic Studies, Foreword, Translations and Expanded Notes by Andrew Rlppin, Prometheus Books, New York Berg.
    22. Welch, Alfred T, 2000, Formulaic Features Punishment Stories, Within LITERARY STRUCTURES OF RELIGIOUS MEANING IN THE QUR'AN.
    23. Zwettler, Michael, 2007, The Sura of the Poets: Final Conclusions? Journal of Arabic Literature 38.2: 111–166.
پژوهش های قرآن و حدیث
دوره 55، شماره 2
اسفند 1401
صفحه 552-529

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار