بررسی تناسبات درونی سورۀ نازعات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد واحد جنوب،

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهراء

3 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهراء

چکیده

تناسب میان آیات یک سوره بر مبنای غرض واحد، از ابعاد علم تناسب است. با توجه به این که سورۀ نازعات نخست با قسم­های مؤکدی به فرشتگان شروع می­شود، سپس به قسمتی از مناظر هول­­انگیز قیامت اشاره می‏نماید و در ادامه اشارۀ کوتاه و گذرایی به داستان موسی (ع) و سرنوشت فرعون طغیانگر دارد، سپس به نمونه‏هایی از مظاهر قدرت خداوند در آسمان و زمین تصریح می­کند؛ براساس این آشفتگی ظاهریِ موضوعی درسورۀ نازعات، ضرورت دارد تناسب و محور این سوره مورد بازشناسی قرار گیرد. لذا پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی ابتدا غرض سوره را با روش فحوای کلام سوره تعیین می­کند، سپس به بررسی تناسب میان آیات سورۀ نازعات با محوریت غرض آن پرداخته است و نشان می­دهد که آیات این سوره با محوریت غرض آن دارای وحدت موضوعی می­باشد که می­توان آن­را  به دو صورت نمودار درختی و محتوایی به تصویرکشاند.
 

کلیدواژه‌ها


[1].  قرآن کریم.
[2]. ابن عاشور، محمدبن طاهر (؟).  تحریرالتنویر.چاپ اول، بیروت، مؤسسـه التاریخ.
[3]. ابن منظور، محمدبن مکرم (1414). لسان العرب. بیروت، دارصادر.
[4]. ایازی، سید محمد علی (1380). چهرۀ پیوستۀ قرآن. تهران، نشر هستی­نما.
[5]. آلوسی، سیدمحمود (1415). روح المعانی فی التفسیر القرآن.چاپ اول، بیروت، دارالکتاب العلمیه.
[6]. بازرگان، عبدالعلی (1374).  نظم القرآن. تهران، انتشارات قلم.
[7]. بخاری جعفی، ابی عبدالله محمدبن اسمائیل (1410). صحیح بخاری. دمشق، دار ابن کثیر.
[8]. بغدادی، علاءالدین علی بن محمد (1415). لباب التأویل فی معانی التنزیل. چاپ اول، بیروت، دارالکتاب العلمیه.
[9]. بلاشر (1374). در آستان قرآن. مترجم: محمود رامیار، چاپ چهارم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
[10]. جزایری، ابوبکر جابر (1416).  ایسرالتفاسیرلکلام العلی الکبیر. چاپ اول، مدینه، مکتبه العلوم و الحکیم.
[11]. حجازی، محمد محمود (1413). تفسیرالواضح. چاپ دهم، بیروت، دارالجلیل الجدید.
[12]. حوی، سعید (1424).  الأساس فی التفسیر. چاپ ششم، قاهره، دارالسلام.
[13]. خامه‌گر، محمد (1386).  ساختار هندسی سوره­های قرآن.چاپ دوم، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
[14]. دروزه، محمد عزت (1383).  تفسیرالحدیث.چاپ دوم، قاهره، دارالإحیاء الکتب العربیه.
[15].  راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412). مفردات الفاظ القرآن. بیروت، دارالقلم.
[16]. رامیار. محمود (1369).  تاریخ قرآن. چاپ سوم، تهران، امیرکببیر.
[17]. رستکار جویباری، یعسوب الدین (1403). تفسیر البصائر. قم، (؟).
[18]. زحیلی، وهبه بن مصطفی (1418). المنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج. چاپ دوم، بیروت – دمشق، دارالفکر المعاصر.
[19]. زرکشی، محمدبن عبدالله (1410).  البرهان فی العلوم القرآن.چاپ اول، بیروت، دارالمعرفه.
[20]. زمخشری، محمود (1407). الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل.چاپ سوم، بیروت، دارالکتاب العربی.
[21]. سیوطی، جلال الدین (1421). الاتقان فی العلوم القرآن. چاپ دوم، بیروت، دارالکتاب العربی.
[22]. شاذلی، سید بن قطب (1412). فی ظلال القرآن. چاپ هفدهم، بیروت، دارالشروق.
[23]. ـــــــــــــ (؟). آفرینش های هنری در قرآن، (؟).
[24]. شحاته، عبدالله محمود (1363). درآمدی بر تحقیق اهداف و مقاصد سوره­های قرآن کریم، مترجم: محمدباقر حجتی، تهران، نشر فرهنگ اسلامی.
[25]. شیخلی، بهجت عبدالواحد (1427).  اعراب القرآن الکریم،چاپ اول، بیروت، دارالفکر.
[26]. صابونی، محمد علی (1421). صفوه التفاسیرتفسیرللقرآن الکریم. چاپ اول، بیروت، دارالفکر.
[27]. طباطبایی، محمد حسین (1417).  المیزان فی تفسیر القرآن. چاپ پنجم، قم، انتشارات اسلامی.
[28]. طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. چاپ سوم، تهران، انتشارات ناصرخسرو.
[29]. طنطاوی، سید محمد (؟). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم. چاپ اول، قاهره.
[30]. فخررازی، محمدبن عمر (1420). مفاتیح الغیب. چاپ سوم، بیروت، داراحیاء التراب العربی.
[31]. فراهیدی، خلیل بن احمد (1409). العین.  قم، نشر هجرت.
[32]. فقهی­زاده، عبدالهادی (1374). پژوهشی در نظم قرآن. چاپ اول، تهران، جهاددانشگاهی.
[33]. فیروزآبادی، مجدالدین محمدبن یعقوب (؟).  بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز.
[34]. قرائتی، محسن (1383). تفسیر نور. چاپ یازدهم، تهران، مرکز فرهنگی درس­هایی از قرآن.
[35]. قرشی، سید علی اکبر (1377). احسن الحدیث. چاپ سوم، تهران، بنیاد بعثت.
[36]. مدرسی، سید محمد تقی (1419).  من هدی القرآن. چاپ اول، تهران، دارالمجتبی.
[37]. مسلم، مصطفی (1426). مباحث فی التفسیرالموضوعی. دمشق، دارالقلم.
[38]. مصطفوی، حسن (1430). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. بیروت، دارالکتاب العلمیه.
[39]. معرفت، محمدهادی (1379). علوم قرآنی. تهران، سمت.
[40]. ـــــــــــ (1373). تناسب آیات. مترجم: عزت الله مولایی­نیا همدانی، قم، بنیاد معارف اسلامی.
[41]. مغنیه، محمدجواد (1424).  تفسیرالکاشف. تهران، دارالکتب الإسلامیه.
[42]. مکارم شیرازی، ناصر (1374).  تفسیر نمونه. چاپ اول، تهران، دارالکتب الإسلامیه.
[43]. موسوی همدانی. سید محمد باقر(1374). ترجمۀ تفسیر المیزان ، چاپ پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
[44]. هاشم‌زاده هریسی، هاشم (1420). شناخت سوره­های قرآن مجید. تهران.