مفهوم انسان در نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان

2 مدرس گروه ادیان و عرفان دانشگاه تهران

چکیده

متون مقدس ادیان مختلف تا حدودی تصویری گوناگون از ماهیت واقعی انسان ارائه می‌دهند. با توجه به گستردگی موضوع، این مقاله به بررسی مفهوم و ماهیت انسان از دیدگاه امام علی (ع) پرداخته است. در انجام این کار، مهم‌ترین منبع، یعنی نهج‌البلاغه مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج بررسی بیانگر آن است که به نظر امام، انسان برترین مخلوق و محور و خلاصه آفرینش الهی است. او غایت و میوه خلقت است. در میان تمام مخلوقات در آسمان و زمین، تنها او دارای بسیاری از ویژگی‌های ممتاز است. انسان دو بعد دارد. همراه با بعد مادی دارای بعد الهی است. برتری انسان نسبت به سایر موجودات به همین بعد الهی برمی‌گردد. طبیعت و فطرت خدایی انسان مانند بذرهای بالقوه‌ایی است که آغاز خلقت در او به ودیعت گذاشته شده است که باید شکوفا گردد. انسان باید در قبال همه فعالیت‌های خود احساس مسئولیت نماید. هر انسانی پاک از گناه بدنیا می‌آید و از حق آزادی برخوردار است مشروط بر اینکه آزادی او حق دیگران را نقض نکند. همه افراد بشر برادران نوعی یک دیگر هستند. برتری یک فرد بر دیگری تنها بر اساس تقوا و وظیفه شناسی است.

کلیدواژه‌ها


[1]. Holy Qur’an
[2]. Imam  Ali ibn Abi Talib, 1990, Nahjul Balagha (Peak of Eloquence) Tr. Syed Ali Reza, Islamic Foundation Press, Mullapuram, Kerala, India.
[3]. Imam  Ali ibn Abi Talib, 1379 sh., Nahjul Balagha (Peak of Eloquence) Tr. Mohammad Dashti, Mashhur Pub., Qom, Iran
[4]. Nahjul balagha: sermons, letters, and sayings of Hazrath Ali, 1961, Translated by Syed Mohammed Askari Jafery, Karachi: Associated Printers
[5]. Nahjul-Balagha and inter-religious understanding, (1997), ed. By S. Ali Muhammad Naqvi, Prof. S.M. Waseem, Renaissance Pub. House; Delhi
[6]. Abdul Razak, Mohd Abbas (2006), Human Nature: A Comparative Study between Western and Islamic Psychology, (Kuala Lumpur).
[7]. Albayrak, Ahmet, 2006, Insan/ Nas, The Qur’an: an Encyclopedia, Edited by Oliver Leaman, First published  by Routledge     pp.300-303 
[8]. Javadi Amuli, ‘Abdullah 1386/2007. Manzilat-e ‘aql dar hindiseh-ye ma‘rifat-e dini. Qom: Isra’.
[9]. Motahari, mortaza, (1373 H.Sh.), Insan dar Qura’n pp.7-17, Sadra Publication, Qom
[10]. Motahari, M (2004). Browse Nahjolbalaghe. Tehran: Sadra.
[11]. Motahari, M (2005). Fitrat, Tehran: Sadra.