تحلیل روایی داستان حضرت موسی(ع) با تکیه بر نظریۀ ژپ لینت ولت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان

چکیده

پیچیدگی داستان زندگی و رسالت حضرت موسی(ع) در قرآن­کریم به ویژه در مقایسه با روایت کتاب مقدس، کاوش­های نو در متن آن را ضروری می‌سازد. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با هدف تحلیل شیوۀ روایی داستان، همراه با بررسی و تحلیل عناصر زبانی بر اساس نظریۀ «ژپ لینت ولت»، پیشنهادی برای حل پیچیدگی­ها و رفع تعارض­های ظاهری با توجیه ناهمخوانی داستان­های قرآنی با متون کهن است. این نظریه به تحلیل نوع روایت، شامل روایت دنیای داستان ناهمسان و همسان می­پردازد. یافته­های این تحلیل نشان می‌دهد که داستان موسی(ع) از جهت گونۀ روایی، ناهمسان و به صورت تلفیقی متن نگار و کُنش‌گر روایت شده است. نوع زاویۀ دید، بیرونی و از نوع دانای کل و الگوی طرح­های داستان دارای ساختاری کامل است. نقش الگویی در ماجراهای زندگی موسی(ع)، مخاطب را با آموزنده­ترین برداشت‌های تفسیری روبرو می‌کند و دانای کل با پردازشی مطلوب در مؤلفه­های روایتگری، سلوک معنوی را در دشوارترین عرصه­های زندگی فردی و اجتماعی برای خواننده ترسیم می‌کند و این­چنین زبان قرآن را برای مخاطب، گویا و فصیح می­گرداند.

کلیدواژه‌ها


[1]. قرآن کریم
[2]. اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان. اصفهان، فردا.
[3]. اسکولز، رابرت (1387). عناصر داستان. ترجمۀ فرزانه طاهری، چاپ سوم، تهران، مرکز.
[4]. ایگلتون، تری (1390). پیش درآمدی بر نظریۀ ادبی. ترجمۀ عباس مخبر، چاپ ششم، تهران، مرکز.
[5]. بامشکی، سمیرا (1393)، روایت شناسی داستان‌های مثنوی، تهران، هرمس.
[6]. تایسن، لیس (1387). نظریه‌های نقد ادبی معاصر. ترجمۀ مازیار حسین‌زاده و فاطمه حسینی، تهران، حکایت قلم نوین.
[7]. تولان، مایکل (1386). روایت‌شناسی: درآمدی زبان شناختی ـ انتقادی. ترجمۀ سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران، سمت.
[8]. جعفری، حسینعلی (1376). بررسی هنری بهترین قصه‌های قرآن. تهران، حوزه هنری.
[9]. حری، ابوالفضل (1388). «مولفه های زمان و مکان روایی در قصص قرآنی». مجله ادب‌پژوهی، شماره7ـ8.
[10]. حسینی، محمد (1392). ریخت شناسی قصه های قرآن. چاپ سوم، تهران، ققنوس.
[11]. صالحی‌نیا، مریم (1394). قدسیت و ساختار: جستاری در روایت‌شناسی تطبیقی متون قدسی. تهران، نگاه معاصر.
[12]. لینت ولت، ژپ (1390). رساله­ای در باب گونه‌شناسی روایت و نقطه دید. ترجمۀ علی عباسی و نصرت حجازی، تهران، علمی فرهنگی.
[13]. مارتین، والاس (1386). نظریه­های روایت. ترجمۀ محمد شهبا، چاپ سوم، تهران، هرمس.
[14]. معموری، علی (1392). تحلیل روایت در قرآن: بررسی توالی منطقی. تهران، نگاه معاصر.
[15]. مکاریک، ایرناریما (1388). دانشنامۀ نظریه‌های ادبی معاصر. ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، چاپ سوم، تهران، آگه.
[16]. ملبوبی، محمد تقی (1380). تحلیلی نو از قصص قرآن. تهران، امیر کبیر.
[17]. مندنی پور، شهریار (1398). ارواح شهرزاد. چاپ سوم، تهران، ققنوس.
[18]. میرصادقی، جمال (1391). شناخت داستان. تهران، سخن.
[19]. میر عابدینی، حسن ( 1386). صد سال داستان نویسی ایران. چاپ چهارم، جلد اول، تهران، چشمه.
[20]. هرمن، دیوید (1391). روایت شناسی ساختارگرا. دانشنامۀ روایت شناسی، ترجمۀ محمد راغب، زیر نظر فرزان سجودی، تهران، علم.
[21]. یونسی، ابراهیم (1386)، هنر داستان نویسی، چاپ نهم، تهران، نگاه.
[22]. Daivid.Crystal. (1992). An Encyclopedic Dictionary of language and language. Oxford.
[23]. Gentte, Gerard (1972). Figures III. Paris. Seuhl.
[24]. Greimas, actants; Hamon, (1977) a; Grivel, Charles (1973).Production, de l, interet Romanesque.
[25]. Hamon.Philippe (1974).Analyse du recit: elements pour UN Lexique, Le Francais Moderne, XLII, 2.
[26]. Hawkes.Terence (1977).Structuraism and Semiotics.London.Routledge.
[27]. Ingarden, Roman (1972). Das literarische Kunstwerk. Tubingen. Max Niemeyer.
[28]. Lintvelt, jaap (1981). Essai, de typologic narrative: le point de vue, Paris: Jose cort.
[29]. Prince, Geraid (1973). Introduction and I, etude du narrataire.Poetique; Rousset, 1979.
[30]. PRopp, Vladimir (1970), fonctions, Morphologie du conte, Paris, Seuil; Bremond, (1973), roles actantiles.
[31]. Silverman.Kaja. (1983).The subject of Semiotics. New York. Oxford university press.
[32]. Sless.David (1986). In search of Semiotics London. Room Helm.