Comparison of Ibn Barrajān and Mullā Sadrā’s Views on Disjointed Letters

Document Type : Research Paper

Author

Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Teology and Ahl-al-Bayt(Prophet's Descendants) Studies, University of Isfahan, Isfahan, Iran

10.22059/jqst.2023.353325.670124

Abstract

The issue of Disjointed Letters (Al-Hurūf al-Muqatta'a) is one of the important issues dealt with by the commentators of the Holy Qur'an in different approaches. Mullā Sadrā and Ibn Barrajān are two thinkers who have discussed this, and their views are comparable. The purpose of this article is to examine Mullā Sadrā's and Ibn Barrajān's views on disjointed letters using a comparative approach and a documentary and descriptive-analytical method. Findings show the following and influence of Mullā Sadrā by Avicenna and ‘Ayn al-Qudāt. However, Ibn Barrajān's view on the general nature of Disjointed Letters is new. Mullā Sadrā believes that these letters indicate the ranks of beings. Ibn Barrajān considers these letters to be the medium of the Clear Book and the Qur’an, indicating the names of Allah. The views of these two thinkers are similar in terms of the possibility of understanding Disjointed Letters, grouping them together, suggesting oaths, the signification of A-L-M on the names of Allah, and the signification of Y-S on the perfect human being, and they differ in terms of the general nature of Disjointed Letters, their partial meaning, the extent of quoting verses of the Qur'an, and the influence of the others. The approach of the two thinkers (philosophical/mystical) plays a significant role in the emergence of similarities and differences. There are also critical comments on their views.

Keywords

Main Subjects


قرآن کریم.
ابن‌ابّار، محمد بن عبدالله؛ التکمله لکتاب الصله؛ تصحیح و تعلیق جلال سیوطی؛ بیروت؛ دار الکتب العلمیه؛ 2008م.
ابن‌خطیب، لسان الدین محمد بن عبد الله؛ اعمال الاعلام فیمن بویع قبل الاحتلام من ملوک الاسلام و مایتعلق بذلک من الکلام؛ تحقیق سید کسروی حسن؛ بیروت؛ دار الکتب العلمیه؛ 1424ق.
ابن‌برّجان، عبد السلام؛ شرح اسماء الله الحسنی؛ تحقیق و تعلیق احمد فرید المزیدی؛ بیروت؛ دارالکتب العلمیه؛ 2010م.
ــــــــــ؛ تفسیر ابن‌برّجان: تنبیه الأفهام الی تدبر الکتاب الحکیم و تعرف الایات و النبا العظیم؛ پنج جلدی؛ تحقیق احمد فرید المزیدی؛ بیروت؛ دارالکتب العلمیه؛ 2013م.
ــــــــــ؛ ایضاح الحکمه بأحکام العبره؛ تحقیق و مقدمه جرهارد بورینغ و یوسف کاسویت؛ لیدن؛ بریل؛ 2016م.
حسین دوست، ابوالقاسم؛ «حروف مقطعۀ قرآنی در حکمت متعالیۀ ملاصدرا»؛ خردنامۀ صدرا؛ شمارۀ 36، 1383ش.
حسینی، سید احمد و ابراهیم مسلم پور؛ «روش فلسفی ابن‌سینا در تفسیر حروف مقطعه قرآن»؛ حکمت سینوی؛ شمارۀ 52؛ 1393ش.
ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد؛ سیر اعلام النبلاء؛ تحقیق شعیب الأرنؤوط؛ الطبعه العاشره؛ بیروت؛ مؤسسه الرساله؛ 1414ق.
رضایی اصفهانی، محمدعلی؛ درسنامۀ روش‌ها و گرایش‌های تفسیری قرآن؛ قم؛ مرکز جهانی علوم اسلامی؛ 1382ش.
رمضانی، رضا؛ «روش‌شناسی تفسیر انفسی عرفانی»؛ عرفان اسلامی؛ سال پانزدهم؛ شمارۀ 59؛ 1398ش.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم؛ أسرار الآیات و أنوار البینات؛ تهران؛ انجمن اسلامی حکمت و فلسفۀ اسلامی؛ 1360ش.
ــــــــــ؛ مفاتیح‌الغیب؛ حاشیه‌ نویس: علی نورى؛ تهران؛ وزارت فرهنگ و آموزش عالى؛ انجمن اسلامى حکمت و فلسفۀ ایران؛ مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگى؛ 1363ش.
ــــــــــ؛ تفسیر القرآن الکریم‏، 7 جلدی؛ چاپ دوم؛ قم؛ بیدار؛ 1366ش.
ــــــــــ؛ الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة؛ با حاشیۀ علامه طباطبایى‏؛ 9 جلدی؛ چاپ سوم؛ بیروت؛ دار إحیاء التراث العربی‏؛ 1981م.
طباطبایی، سید محمد حسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ چاپ دوم؛ بیروت؛ مؤسسة الأعلمی للمطبوعات؛ 1390ق.
ــــــــــ؛ قرآن در اسلام؛ چاپ دوم؛ تهران؛ دار الکتب الاسلامیه؛ 1353ش.
علوی مهر، حسین؛ روش‌ها و گرایش‌هاى تفسیرى؛ قم؛ نشر اسوه؛ 1381ش.
عین‌القضات همدانی، ابوالمعالی عبدالله؛ نامه‌ها؛ به اهتمام علینقی منزوی و عفیف عسیران؛ چاپ دوم؛ تهران؛ انتشارات منوچهری و زوار؛ 1362ش.
ــــــــــ؛ تمهیدات؛ با مقدمه و تصحیح و تحشیه عفیف عسیران؛ چاپ چهارم؛ تهران؛ انتشارات منوچهری؛ 1373ش.
فرامرز قراملکی، احد؛ روش شناسی مطالعات دینی؛ مشهد؛ دانشگاه علوم اسلامی رضوی؛ 1385ش.
گرجیان عربی، محمدمهدی و جواد جعفریان؛ «تحلیل روش‌شناختی تفسیر عرفانی و مبانی آن از منظر صدر الدین قونوی»؛ پژوهش‌نامۀ عرفان؛ سال نهم؛ شمارۀ 18؛ 1397ش.
مصلائی‌پور، عباس و یحیی میرحسینی و مرتضی سلمان نژاد؛ «مبانی افتراق تفاسیر عرفانی در مقایسه با تفاسیر عرفانی متقدم»؛ مطالعات عرفانی؛ شمارۀ 17؛ 1392ش.
نظرپور، حامد؛ «روش تفسیری ابن برجان در ایضاح الحکمه»؛ عیار پژوهش در علوم انسانی؛ شمارۀ 20؛ 1398ش.
ــــــــــ؛ «روش‌شناسی تفسیری ابن برجان در تنبیه الأفهام»؛ پژوهش‌های قرآن و حدیث؛ سال 52؛ شمارۀ 1؛ 1398ش.
Nazarpour, Hamed, “Ibn Barrajān on Disjointed Letters (al-ḥurūf al-muqaṭṭa‘a) in the Qur’ān; a New Perspective and Interpretation”, International Journal of Multicultural and Multireligious Understanding, v. 9, n. 5, 2022.