Abū Jaʿfar Marʿashī: The Narrator of the Commentary Attributed to Imam Hassan Al-ʿAskarī (AS)

Document Type : Research Paper

Author

Assistant professor, Department of Islamic Teachings, Mazandaran University of Medical Sciences, Iran.

Abstract

Abū Jaʿfar Marʿashī was a narrator through whom Abū Manṣūr Ṭabrisī and Abu Sa'd Sam'ānī quoted directly. Sheikh Ṭabrisī in the book al-'Iḥtijāj cited the exegetical Hadiths attributed to Imam Hassan ʿAskarī (AS) from Abū Jaʿfar Marʿashī. Although the author of al-'Iḥtijāj quoted all Hadiths without sand, he brought those of the aforementioned commentary with their sanads, as it was unknown. Sam'ānī also introduced Abu Ja'far in his book al-‘Ansāb. However little is known about Abu Ja'far Marʿashī. Using the descriptive-analytical method, the present paper aims to go through historical and hadith documents and give at hand a possibly complete information and analysis about Abu Ja'far. Findings show that he was a famous traditionist and literary scholar among Shi'a and Sunni scholars of the time, while al-‘Ansāb, the main source which introduced him, mentioned him among Shiite exaggerators (ghulāt). Seemingly, this claim was in terms of the commentary attributed to him, about which there is such a claim as well.
 

Keywords


[1]. آقابزرگ تهرانی (1403).  الذریعه. جلد 20، بیروت، دارالاضواء.
[2]. ابن­اثیر جزری، عزالدین ابی­الحسن(1385).  الکامل فی­التاریخ. جلد 10، بیروت، دارصادر.
[3]. ــــــــــــــ (؟). اللباب فی تهذیب­الانساب. تحقیق: احسان عباس، جلد 1، بیروت، دار صادر.
[4]. ابن­حجر عسقلانی (1390). لسان­المیزان. جلد 1، 5، 6، بیروت، مؤسسه­الاعلمی للمطبوعات.
 [5]. ابن­شهر آشوب سروی، ابوجعفر محمدبن­علی (1380).  معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعه و اسماء المصنفین قدیما و حدیثا. نجف، مطبعه حیدریه.
[6]. ــــــــــــــ (1376). مناقب آل أبی­طالب(ع). جلد 1، نجف، مطبعه حیدریه.
 [7]. ابن­عدیم، عمربن­احمد (؟). بغیه­الطلب فی تاریخ حلب. تحقیق: سهیل زکّار، جلد 3، بیروت، دارالفکر.
[8]. ابن­عساکر، علی­بن­حسن (1415). تاریخ مدینۀ دمشق. تحقیق: علی شیری، جلد 36، بیروت، دارالفکر.
 [9]. ابن­فندق، علی­بن­زید بیهقی (1385). لباب­الانساب و الالقاب و الاعقاب. تحقیق: سیدمهدی رجایی، قم، کتابخانۀ آیت­الله مرعشی نجفی.
[10]. ابن­قتیبه دینوری، عبدالله­بن­مسلم (؟). تأویل مختلف­الحدیث. تحقیق: اسماعیل­الاسعردی، بیروت، دارالکتب­العلمیه.
[11]. ابن­کثیر دمشقی (1408). البدایه والنهایه. تحقیق: علی شیری، جلد 6، 12، بیروت، دارإحیاء التراث­العربی.
[12]. ابن­نجار بغدادی، محمدبن­محمود (1417).  ذیل تاریخ بغداد. تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطا، جلد 1، بیروت، دارالکتب­العلمیه.
[13]. بغدادی، اسماعیل پاشا (؟). ایضاح­المکنون فی الذیل علی کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون. جلد 1، بیروت، دار إحیاءالتراث­العربی.
[14]. بهبهانی، وحید (؟). تعلیقه علی منهج المقال. (؟)، (؟).
 [15]. حسینی، سیدجلال­الدین (1327). فیض­الاله فی ترجمه القاضی نورالله. تهران، چاپخانۀ سهامی طبع کتاب.
[16]. ذهبی، شمس­الدین محمدبن­احمد (1413). سیر أعلام­النبلاء. تحقیق: شعیب­الارنوؤط وحسین أسد، جلد 18، 19، بیروت، مؤسسه­الرساله.
[17]. ـــــــ ( 1407). تاریخ­الاسلام. تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، جلد 36، بیروت، دارالکتاب­العربی.
[18]. رجایی، سیدمهدی (1385).  المعقبون من آل ابی­طالب=. جلد 3، قم، مؤسسۀ عاشورا.
[19]. سمعانی، ابوسعد عبدالکریم­بن­محمد (1408). الانساب. تحقیق: عبدالله عمرالبارودی، جلد 1، 2، 3، 4، بیروت، دارالجنان.
[20]. سید رضی نهج­البلاغه (1412). تحقیق: صبحی صالح. جلد 1، 4،  قم، مؤسسه دارالهجره.
[21]. شیخ صدوق، ابوجعفر محمد­بن­علی (1417). الامالی. قم، مؤسسۀ بعثت.
[22]. صفدی، صلاح­الدین خلیل­بن­ایبک (1420). الوافی بالوفیات. تحقیق: احمد الارناؤوط وترکی مصطفی، جلد 13، بیروت، دارإحیاء­التراث­العربی.
[23]. طبرسی، ابوعلی فضل­بن­حسن (1417). إعلام­الوری بأعلام­الهدی. قم، مؤسسۀ آل­البیت=.
[24]. طبرسی، ابومنصوراحمدبن­علی­بن­ابی­طالب (1386).الاحتجاج. تحقیق: سیدمحمدباقر الخرسان، جلد 1، نجف اشرف، دارالنعمان.
[25]. طبری، محمدبن­جریر (1403). تاریخ­الامم و الملوک. جلد 3، بیروت، مؤسسه­الاعلمی للمطبوعات.
[26]. عمری، علی­بن­محمد (1422). المجدی فی انساب­الطالبیین. تحقیق: احمد مهدوی دامغانی، قم، کتابخانۀ آیت­الله مرعشی نجفی.
[27]. فخررازی، محمدبن­عمر (1409). الشجره­المبارکه­ فی انساب­الطالبیه. تحقیق: سید مهدی رجایی، قم، کتابخانۀ آیت­الله مرعشی نجفی.
[28]. قزوینی رازی، عبدالجلیل (1331). النقض. تصحیح: سیدجلال­الدین حسینی ارموی، تهران، چاپخانۀ سپهر.
[29]. قلقشندی، احمدبن­عبدالله (2000م). صبح­الاعشی. مصحح: محمدحسین شمس‌الدین، جلد 5، بیروت، دارالکتب­العلمیه.
[30]. مجد، مصطفی (1388). ظهور و سقوط مرعشیان. تهران، نشر رسانش.
[31]. مدرسه الامام المهدی (1409). التفسیر المنسوب الی الامام ابی محمد الحسن بن علی العسکری. قم، موسسه المهدی.
[32]. مدنی، سیدعلی‌خان (1397). الدرجات­الرفیعه فی طبقات­الشیعه. قم، انتشارات کتابخانۀ بصیرتی.
[33]. مرعشی، سیدشهاب­الدین (1418). شرح إحقاق­الحق و إزهاق الباطل. قم، کتابخانۀ آیت­الله مرعشی نجفی.
[34]. مرعشی، سیدظهیرالدین (1345). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. به کوشش محمدحسین تسبیحی، تهران، مؤسسۀ مطبوعاتی شرق.
[35]. مروزی علوی، اسماعیل­بن­حسین (1409). الفخری فی انساب­الطالبیین. تحقیق: سید مهدی رجایی، قم، کتابخانۀ آیت­الله مرعشی نجفی.
[36]. مطرزی، ناصربن­عبدالسید (1979). المغرب فی ترتیب­المعرب. تحقیق: محمود فاخوری، عبدالحمید مختار. جلد 1، حلب، مکتبه اسامه­بن­زید.
 [37]. مغربی، احمدبن­صدیق (؟). فتح­الملک­العلی. تحقیق: محمدهادی امینی، اصفهان، کتابخانۀ عمومی امیرالمومنین(ع).
[38]. منتجب­الدین ابن­بابویه (1366). الفهرست. تحقیق: سیدجلال­الدین محدث ارموی، قم، کتابخانۀ آیت­الله مرعشی نجفی.
[39]. یاقوت حموی (1400). معجم­الادباء. تحقیق: احسان عباس، جلد 6، بیروت، دارالغرب­الاسلامی.
[40]. یعقوبی، احمدبن ابی­یعقوب (؟). تاریخ یعقوبی. جلد 2، بیروت، دار صادر.
[41]. معلمی، مصطفی؛ هاشمی خانعباسی، سیدعلی (1392). «بررسی نقش غالیان در گسترش فرهنگ توهین و سب و لعن با نام و نشان نسبت به خلفای سه­گانه». فقه و تاریخ تمدن، شمارۀ 36، تابستان، صص 111–134.
[42]. معلمی، مصطفی (1387) «روابط خاندان باو با سلاجقه و قدرت سیاسی تشیع امامیه در سده های پنجم و ششم هجری». تاریخ اسلام در آینۀ پژوهش، سال پنجم، شمارۀ سوم، پاییز. صص 125–154.