The Literary Movement of Imamiyya in the Hadith School of Baghdad: from the Beginning to the Fourth Century

Document Type : Research Paper

Authors

1 Ph. D. Student at Imam Sadiq University, Tehran, Iran

2 Associate Professor at Mazandaran University, Babulsar, Iran

Abstract

Baghdad has been one of the main centers of Shiites where the Shiʿi culture has developed in several fields such as Hadith, Exegesis of the Qur'an, jurisprudence, and theology during previous centuries. Contrary to the well-known Imami movements in Baghdad which have received special attention of researchers, the Literary movement has attracted less attention in spite of its significant status in the history of Shi'ism. This study, therefore, introduces this little-known Imami movement in Baghdad for the first time. This article indicates that the Literary movement, coinciding with the foundation of Baghdad in the second century, was born out of Iranian governmental bureaucracy. Introducing prominent figures of this Imami movement in Baghdad, this study shows that they produced valuable works in linguistic, ethical and religious Literary in addition to paying attention to governmental bureaucracy.

Keywords

References

[1]. آذرنوش، آذرتاش (1377). «ادب»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی. جلد هفتم، تهران، بنیاد دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
[2]. آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن (1983). الذریعة إلی تصانیف الشیعة. بیروت، دار الأضواء.
[3]. ابن أبی الحدید، عزالدین (1998). شرح نهج البلاغة. تحقیق محمد عبدالکریم النمری، بیروت، دار الکتب العلمیة.
[4]. ابن أبی الدنیا، عبدالله بن محمد (2010). موسوعة الإمام ابن أبی الدنیا. تحقیق خیری بن سعید، قاهره، دار التوفیقیة للتراث.
[5]. ---------- (2010). موسوعة رسائل ابن أبی الدنیا. تحقیق احمد فرید المزیدی، بیروت، دار الکتب العلمیة.
[6]. ابن اثیر، علی بن محمد (1997). الکامل فی التاریخ. تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دار الکتاب العربی.
[7]. ابن ادریس حلی، محمد بن احمد (1410). السرائر. قم، دفتر انتشارات اسلامی.
[8]. ابن حجر عسقلانی، احمد (1406). لسان المیزان. بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
[9]. ابن خلدون، عبدالرحمان (1988). تاریخ ابن خلدون. تحقیق خلیل شحادة، بیروت، دار الفکر.
[10]. ابن خلکان، احمد بن محمد (؟). وفیات الأعیان. تحقیق احسان عباس، بیروت، دار صادر.
[11]. ابن داود حلی، حسن بن علی (1342). الرجال. تحقیق محمدصادق بحرالعلوم، تهران، دانشگاه تهران.
[12]. ابن شهر آشوب، محمد بن علی (؟). معالم العلماء. تحقیق محمدصادق بحرالعلوم، بیروت، دار الأضواء.
[13]. ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم (2002). عیون الأخبار. تحقیق محمد الإسکندرانی، بیروت، دار الکتاب العربی.
[14]. ---------- (1997). أدب الکاتب. تحقیق محمد طعمة الحلبی، بیروت، دار المعرفة.
[15]. ---------- (1992). المعارف. تحقیق ثروت عکاشه، قاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
[16]. ابن مقفع، عبدالله (1994). الأدب الصغیر و الأدب الکبیر. بیروت، دار الکتاب العربی.
[17]. ابن ندیم، محمد بن اسحاق (1398). الفهرست. بیروت، دار المعرفة.
[18]. ابوغالب زراری، احمد (1369). رسالة أبی غالب الزراری. قم، مرکز البحوث و التحقیقات الإسلامیّة.
[19]. اقبال آشتیانی، عباس (1345). خاندان نوبختی. تهران، کتابخانه طهوری.
[20]. امین، سید محسن (؟). أعیان الشیعة. تحقیق حسن امین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات.
[21]. انصاری، حسن (1370). «ابن عبدون»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی. جلد چهارم، تهران، بنیاد دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
[22]. بحرالعلوم، سید مهدی (1363). الفوائد الرجالیة. تحقیق محمدصادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم، تهران، مکتبة الصادق.
[23]. بخاری، محمد بن إسماعیل (1996). الأدب المفرد. تحقیق حبیب محمد طه، بیروت، مؤسسة الکتب الثقافیة.
[24]. ---------- (1987). الصحیح. تحقیق مصطفی دیب البغا، بیروت، دار ابن کثیر.
[25]. برقی، احمد بن محمد (1342). الرجال. تحقیق حسن مصطفوی، تهران، دانشگاه تهران.
[26]. بروکلمان، کارل (؟). تاریخ الأدب العربی. ترجمه عبدالحلیم النجار، قم، دار الکتاب الإسلامی.
[27]. بستانی، بطرس (؟). دائرة المعارف: قاموس عام لکلّ فن و مطلب. بیروت، دار المعرفة.
[28]. بهرامیان، علی (1383). «بغداد: تاریخ: از بنیاد تا عصر امیر الامرایان»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی. جلد دوازدهم، تهران، بنیاد دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
[29]. پاشا، أحمد زکی (1914). مقدمه بر التاج فی أخلاق الملوک منسوب به جاحظ. قاهره، دار إحیاء التراث العربی.
[30]. پاکتچی، احمد (1392).  تأملاتی در مباحث فرهنگ اسلامی. به کوشش مرتضی سلمان‌نژاد، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
[31]. ---------- (1392). نصوص و أبحاث حول نهج البلاغة و مدوِّنه. تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
[32]. ---------- (1391). «حوزه‏های کم‏شناخته و متقدم حدیث و معارف امامیه در عراق، شام و مصر». صحیفه مبین، دوره 18، شماره 52، پاییز و زمستان، صص125-166.
[33]. ---------- (1383). «بغداد: علوم و معارف دینی»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی. جلد دوازدهم، تهران، بنیاد دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
[34]. ---------- (1381). «بخاری»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی. جلد یازدهم، تهران، بنیاد دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
[35]. جاحظ، عمرو بن بحر (1964). رسالة فی ذمّ أخلاق الکتّاب، ضمن رسائل الجاحظ. تحقیق محمد عبدالسلام هارون، قاهره، مکتبة الخانجی.
[36]. ---------- (1964). رسالة فی صناعات القواد، ضمن رسائل الجاحظ. قاهره، مکتبة الخانجی.
[37]. ---------- (1914). کتاب التاج فی أخلاق الملوک. تحقیق أحمد زکی پاشا، قاهره، دار إحیاء التراث العربی.
[38]. حسن‏دوست، محمد (1393). فرهنگ ریشه‏شناختی زبان فارسی. تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
[39]. خطیب بغدادی، احمد بن علی (1422). تاریخ بغداد. تحقیق بشار عواد معروف، بیروت، دار الغرب الإسلامی.
[40]. دهخدا، علی اکبر (1373). لغت‏نامه. تحقیق محمد معین و جعفر شهیدی، تهران، دانشگاه تهران.
[41]. زرکلی، خیرالدین (2002). الأعلام. بیروت، دار العلم للملائین.
[42]. زریاب، عباس (1374). «آل نوبخت». دائرة المعارف بزرگ اسلامی. جلد دوم، تهران، بنیاد دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
[43]. سجادی، صادق (1394). «دیوانسالاری ایرانی به روزگار اسلام تا پایان عصر اول عباسی»، تاریخ جامع ایران. جلد ششم، تهران، بنیاد دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
[44]. سید بن طاووس، علی بن موسی (1406). فلاح السائل و نجاح المسائل. قم، بوستان کتاب.
[۴۵]. سید رضی، محمد بن الحسین (1414). نهج البلاغة. ترجمه و شرح علینقی فیض الإسلام، قم، انتشارات هجرت.
 
[4۶]. سید مرتضی، علی بن حسین (1405). مسألة فی العمل مع السلطان، ضمن رسائل الشریف المرتضی. تحقیق: احمد حسینی، قم، دار القرآن الکریم.
[4۷]. صفدی، صلاح الدین (2000). الوافی بالوفیات. تحقیق احمد ارنؤوط، بیروت، دار إحیاء التراث.
[4۸]. طباطبایی، سید محمد کاظم (1395). تاریخ حدیث شیعه (عصر غیبت). قم، دارالحدیث.
[4۹]. طبری، محمد بن جریر (1407). تاریخ الأمم و الملوک. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[۵۰]. طوسی، محمد بن حسن (1420). الفهرست. قم، انتشارات ستاره.
[5۱]. ---------- (1414). الرجال. تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
[5۲]. طه حسین (1989). فی الأدب الجاهلی. قاهره، دار المعارف.
[5۳]. ---------- (1982). من تاریخ الأدب العربی. بیروت، دار العلم للملایین.
[5۴]. عبدالحمید بن یحیی (1913). رسالة إلی الکتّاب، ضمن رسائل البلغاء محمد کرد علی. قاهره، دار‌الکتب العربیة الکبری.
[5۵]. عکاشه، ثروت (1992). مقدمه بر المعارف ابن قتیبه. قاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
[5۶]. علامه حلی، حسن بن یوسف (1411). خلاصة الأقوال. نجف اشرف، دار الذخائر.
[5۷]. علوی، سید علی (1390). تاریخ تحولات سیاسی و اداری در ایران. تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
[5۸]. فره‏وشی، ابراهیم (1346). فرهنگ پهلوی. تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
[5۹]. کرامتی، یونس (1383). «بغداد: تاریخ علم»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی. جلد دوازدهم، تهران، بنیاد دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
[۶۰]. کشی، محمد بن عمر (1363). معرفة الرجال. اختیار شیخ طوسی، تحقیق: مهدی رجایی، قم، مؤسسة آل البیت(ع).
[6۱]. مؤدب، سید رضا (1384). تاریخ حدیث. قم، مرکز جهانی علوم اسلامی.
[6۲]. مجلسی، محمد باقر (1403). بحار الأنوار. بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[6۳]. محاسبی، حارث بن اسد (1411). آداب النفوس. بیروت، مؤسسة الکتب الثقافیة.
[6۴]. محیط طباطبایی، محمد (1318). «ادب و ادیب». ماهنامۀ آموزش و پرورش، سال 9، شماره 1، فروردین، صص2-8.
[6۵]. مرزبانی، محمد بن عمران (1982). معجم الشعراء. تحقیق ف. کرنکو، بیروت، دار الکتب العلمیة.
[6۶]. مزیدی، احمد فرید (2010). مقدمه بر موسوعة رسائل ابن أبی الدنیا. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[6۷]. مسلم بن حجاج (؟). الصحیح. تحقیق محمد فؤاد عبدالباقی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[6۸]. مشکور، محمد جواد (1346). فرهنگ هزوارش‏های پهلوی. تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
[6۹]. مظفر، محمد حسین (؟). تاریخ الشیعة. قم، انتشارات بصیرتی.
[۷۰]. معارف، مجید (1388). تاریخ عمومی حدیث. تهران، انتشارات کویر.
[7۱]. ---------- (1376). پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه. تهران، مؤسسۀ ضریح.
[7۲]. موسوی تنیانی، سید اکبر (1394). «مدرسۀ حدیثی امامیه در بغداد (در عصر حضور)». علوم حدیث، دوره 20، شماره 76، تابستان، صص137-159.
[7۳]. نجاشی، احمد بن علی (1365). الرجال. قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
[74]. وجدی، محمد فرید (1971). دائرة المعارف القرن العشرین. بیروت، دار المعرفة.
[75]. وهمن، فریدون (1394). «آموزش و پرورش در ایران باستان»، تاریخ جامع ایران. جلد چهارم، تهران، بنیاد دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
[76]. یاقوت حموی، شهاب الدین (1995). معجم البلدان. بیروت، دار صادر.
[77]. ---------- (1991). معجم الأدباء. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[78]. یعقوبی، احمد بن اسحاق (1422). البلدان. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[79]. Bray, Julia (2006). "Adab", Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia. ed. Josef W. Meri, vol. 1, New York/ London, Routledge.
[80]. Gabrieli, F. (1986). "Adab", The Encyclopedia of Islam. 2nd ed., vol. 1, Leiden, Brill.
Quranic Sciences and Tradition
Volume 49, Issue 2
Autumn - Winter
September 2017
Pages 305-325

Files

Share

How to cite

Statistics