دانشگاه تهرانپژوهش های قرآن و حدیث2008_943046220140220A critical study of Goldziher's view concerning Ibn 'Abbas's Taking impression from Jilan ibn farvah in understanding Quranic Lexiconsبررسی و نقد نظر گولدزیهر دربارۀ اثرپذیری ابنعباس از جیلانبنفروه در فهم مفردات قرآن1265009410.22059/jqst.2014.50094FAحسناصغرپوردانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس0000-0001-7779-0483نهلهغروی نائینیاستاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرسمجیدمعارفاستاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران0000-0001-6370-3393Journal Article20130904Survey on Quranic Lexicons dates back to the early years and decades of early Islam. Abdollah Ibn 'Abbas can be considered the most famous and outstanding Quranic interpreter of all the Prophet's Companions with the exception of Imam Ali. Some like Ignaz Goldziher - bringing up a number of illusions and without considering the so many firm and obvious proofs and evidences confirming the valuable role and status of Ibn 'Abbas in interpreting Quranic Lexicons and confirming his reliance on genuine Arabic sources including Pre-Islamic Poetry and proverbs – have raised doubts about the genuineness of Ibn 'Abbas's interpretation heritage of lexicology; they suggest that it is the product of his questions from a person by the name of Jilan ibn farvah. This survey tries to prove the inaccuracy of the claim according to some historical and narrative reports and evidences.پیشینۀ مفرداتپژوهی قرآن کریم به سالها و دهههای آغازین صدر اسلام بازمیگردد. در میان صحابۀ رسول خدا<sup>(ص)</sup> پس از امام علی<sup>(ع)</sup>، عبداللهبنعباس را باید مشهورترین و برجستهترین مفسّر قرآن برشمرد. با وجود شواهد و قرائن روشن و استوار در تبیین جایگاه و نقش ارزندۀ ابنعباس در تفسیر مفردات قرآن و اتکای او به منابع اصیل عربی از جمله اشعار و ضربالمثلها، برخی همچون ایگناس گولدزیهر با طرح برخی توهّمات، اصالت میراث تفسیری ابنعباس در شرح واژگان قرآن را زیر سؤال برده و بیشتر آن را نتیجۀ پرسشهای او از شخصی به نام ابوجلد، جیلانبنفروه، دانستهاند. این پژوهش بر آن است تا ضمن طرح این ادّعا، بر پایۀ پارهای شواهد و گزارشهای روایی و تاریخی، نادرستی آن را اثبات نماید.دانشگاه تهرانپژوهش های قرآن و حدیث2008_943046220140220Results of Utilize Method “Content Analysis” to Understanding the Traditionsرهاوردهای استفاده از روش «تحلیل محتوا کمی» در فهم احادیث27575009510.22059/jqst.2014.50095FAمحمدجانی پوردانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع0000-0003-4631-6628رضاشکرانیاستادیار گروه علوم قرآنی دانشگاه اصفهانJournal Article20130514words Imams (AS) in the Quran, Islam's legacy Granqdrtryn and recipes for felicity in both worlds. This content-rich, and it is capable of identifying the various fields of human sciences and has been used as the basis for fundamental studies and applications will be considered.<br />and logical arrangement of his words together that we can have a clearer understanding of the viewpoints of the individual and found him deep in thought<br />Including the scientific method, the method of "content analysis" is more applicable in the field of political science, but studies based on this approach especially in narrative texts and religious sciences, have shown that this method of traditions have very good ability to understand and critiqueکلمات گهربار ائمهٔ اطهار<sup>(ع)</sup> پس از قرآن کریم، گرانقدرترین میراث دین مبین اسلام و دستورالعملی برای سعادت هر دو جهان است. این محتوای غنی و هویتبخش قابلیت آن را دارد که در حوزههای مختلف علوم بشری استفاده شده و مبنای مطالعات بنیادین و کاربردی در نظر گرفته شود. <br />به نظر میرسد آنچه امروز میتواند راهگشای فهم بسیاری از وقایع آن دوران باشد، تبیین دیدگاهها و مبانی نظری ائمۀ اطهار<sup>(ع)</sup> از خِلال تجزیه و تحلیل گفتار ایشان با استفاده از روشهای علمی و دقیق باشد، چرا که به واسطۀ فهم گفتمان هر شخص و چینش منطقی کلمات او در کنار یکدیگر است که میتوان به درکی جامع از دیدگاههای آن فرد و اعماق اندیشههای وی دست یافت. <br />از جمله روشهای تحقیق مطرح، روش «تحلیل محتوا» است که پژوهشهای انجامشده بر مبنای آن در حوزۀ علوم دینی و به ویژه متون حدیثی نشان داده است که این روش از قابلیتهای بسیار خوبی جهت فهم و نقد احادیث برخوردار بوده و از همین روی است که محققان و پژوهشگران عرصه علوم دینی به جهت استفادهٔ بهینه از دانش خود و عرضهٔ بهینۀ آن به گروههای مختلف جامعه، از این روش در تحقیقات خود بهره میگیرند. <br />در این پژوهش پس از معرفی این روش و فنون خاص آن، برخی کارکردها و قابلیتهای استفاده از آن در فهم احادیث به طور مستند بیان شده است.دانشگاه تهرانپژوهش های قرآن و حدیث2008_943046220140220References of the stories of quran to Imam Mahdi PBUHاشارات قصص قرآن به امام مهدی(ع) و ویژگیهای او59815009610.22059/jqst.2014.50096FAفرزانهروحانی مشهدیاستادیار پژوهشکده اعجاز قرآن دانشگاه شهید بهشتیمنصورپهلواناستاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشکدهٔ الهیات دانشگاه تهران0000-0001-9925-7524محمد علیمهدوی راددانشیار گروه علوم قرآن و حدیث پردیس قم دانشگاه تهران0000-0002-1374-715XJournal Article20130731One kind of mentions of Imam Mahdi PBUH is in adomen of the stories of predecessors .For several Quranic and traditional reasons, many traits of Imam Mahdi-a- are represented in "Qasas" verses of Quran. In this research, we mentioned eight of them. Then by pondering of these verses as a masal and as an Ayah of Imam Mahdi-a- and appearance age, several semblances are found between Imam Mahdi-a- and Adam, Noah, Abraham, Moses, Jesus and some submission messengers of them. Substitution dignity, length of lifetime, occult birth, the occultation, trying their people, lugging unrighteous people, saving righteous people and habitancy in heavenly land are some of these semblances.یکی از گونههای یادکرد امام مهدی<sup>(ع)</sup> در قرآن، اشاره به حقایق مهدوی ضمن سرگذشت پیامبران و امّتهای پیشین است. به دلایل متعدد قرآنی و روایی که در این پژوهش به آن اشاره میگردد، بسیاری از ویژگیهای امام مهدی<sup>(ع)</sup> و دوران ظهور ایشان ضمن آیات قصص قرآن بیان شده است. در واقع آیات و روایات منظرهایی را به روی ما گشودهاند که با نگریستن از آن منظرها به قصص قرآن میتوان اشارات قرآن را به امام مهدی<sup>(ع)</sup> و روزگار ظهور، دریافت. آنگاه با تدبّر در آیات قصص آدم، نوح، ابراهیم، یوسف، موسی<sup>(ع)</sup> و عیسی<sup>(ع)</sup> از این منظرها، اشارتهای قرآن به امام مهدی<sup>(ع) </sup>استنباط میشود. مقام خلافت، پنهان بودن ولادت، طول عمر، غیبت، ابتلاء قوم، عذاب کافران قوم و نجات مؤمنان از جمله حقایقی هستند که قصص قرآن بدان اشارت دارد. دانشگاه تهرانپژوهش های قرآن و حدیث2008_943046220140220Comparative Study of Worldly Life in Qor`an and Old Testamentدنیاگرایی از منظر قرآن و عهد عتیق831115009810.22059/jqst.2014.50098FAمجتبیزروانینویسندۀ مسئول، دانشیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه تهرانمنیرهعلی اصغریکارشناس ارشد ادیان و عرفان دانشگاه تهرانJournal Article20130610Abstract<br /><br />The considered meaning of the Mundane Life in the Quran and Old Testament is life on this world. On the Quran, life on this world is a place of test and a running passage to reach to real life in the Last World. The Quran describing this world life; prohibits from extreme liking to its symbols. Refraining from the world is blamed and intended liking -moderated- to this world and favorable use is recommended. On the Old Testament there is no belief to life after death and this world life is target and human full control over the world and full use from it, creates real happiness of human on this world. And as blaming extreme liking to this world, indirectly reinforces world liking by material reward and special advantages to the Israelites (Jewish people). In this context there is no world refraining and also moderation is just to material life of human and determining the “musts” by Shari’a is for reaching to final happiness of human and also provision of desirable rights of human on the world. <br />منظور از حیات دنیوی در قرآن و عهد عتیق، زندگی این جهانی و خاکی است. هدف تحقیق حاضر، پاسخگویی به این دو مسئله است که رابطهٔ دنیا و آخرت در این دو متن چگونه ترسیم شده و نیز رویکرد این دو، نسبت به حیات دنیوی و نحوهٔ تمتع از آن چیست؟ در قرآن، آخرت، باطن و حقیقت دنیاست و رابطهٔ آنها را میان اعمال اختیاری انسان در دنیا و سعادت و شقاوت او در آخرت میداند. در عهد عتیق، شواهد صریحی دال بر اثبات جهان ماوراء مادّه وجود ندارد و سعادت واقعی انسان در این دنیا رقم خورده و پاداش و جزای انسان نیز مادی و این جهانی است. دلبستگی افراطی به حیات دنیوی و نیز دنیاگریزی در قرآن مطرود بوده و علاقهٔ هدفمند (معتدلانه) نسبت به آن مدنظر است. عهد عتیق، ضمن نکوهش دلبستگی به حیات مادی، با دادن وعدهٔ پاداش و جزای مادی، به طور غیرمستقیم روحیهٔ دنیاگرایی را در مخاطبان خود تقویت میکند. دنیاگریزی مطرود و رعایت اعتدال صرفاً مربوط به شئون زندگی دنیوی انسان بوده و قوانین وضعشده از جانب شریعت، بیشتر در جهت تحقق سعادت غایی بشر در زمین و نیز تأمین حقوق شایسته انسانها است.دانشگاه تهرانپژوهش های قرآن و حدیث2008_943046220140220Foundations and Method of Shaykh Saduq in the Exegesis of the holy Quranمبانی و روش شیخ صدوق در تفسیر قرآن کریم1131445009910.22059/jqst.2014.50099FAمحمودکریمینویسددۀ مسئول، دانشیار دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه امام صادق( علیه السلام)محسندیمه کار گرابدانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسیJournal Article20130313Shakh Saduq is one of the prominent Shiite jurisprudents and traditionists in the fourth century A.H. Due to his tradition- oriented nature of most of his works, he is considered as a traditionist rather than an exegete. Saduq’s exegetical work " Tafsir al Quran " has not been handed down to us. However, some of his exegetical views are traceable through his survived works. The present article is an attempt to recover the exegetical foundations and method of Shaykh Saduq through the above mentioned works. The holy and revealed nature of the book, its unique text and reading, being understandable and susceptible to interpretation, its polysemous structure and the consonance of its verses are among the most significant exegetical foundations of Shaykh Saduq. Interpretation of the Quran by the Quran, and interpretation of the Quran by Hadith or Sunnah refer to Ibn Babawayh’ s method in tradition- based interpretation of the Quran. On the other hand, literary interpretation, hermeneutic interpretation of ambiguous verses, explanation of the internal meaning of verses, stating the way of reconciling between exegetical hadiths , criticizing exegetical hadiths and exegetical views of other commentators refer to his intellectual and deduction- based method. Study of thematic interpretation, analysis of the relation between the method of interpretation of the Quran by the Quran and the hadith about Darb al Quran in Saduq’s works, study of his method in explaining Quranic vocabulary, and a survey of his theological and hadith -based approach in the process of .شیخ صدوق از فقها و محدثان طراز اول امامیه در قرن چهارم هجری قمری است. نظر به صبغهٔ روایی اغلب آثارش، بیشتر در زمره محدثان به شمار آمده و وجههٔ تفسیری او کمتر مورد توجه قرار گرفته است. کتاب تفسیر قرآن صدوق به ما نرسیده لکن در میان آثار بهجامانده از وی میتوان به برخی از دیدگاههای تفسیریاش دست یافت. این نوشتار در صدد است تا مبانی و روش تفسیری وی را از میان آثار مذکور استخراج کند. قدسی بودن و وحیانی بودن، نص و قرائت واحد، قابل فهم بودن و جواز تفسیر قرآن و نیز ساختار چند معنایی و پیوستگی آیات آن، از مهمترین مبانی تفسیری شیخ صدوق است. تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر قرآن به سنّت، ناظر به روش ابنبابویه در تفسیر قرآن به مأثور است. از سوی دیگر تفسیر ادبی، تأویل آیات متشابه، بیان بطون آیات، بیان وجه جمع بین روایات تفسیری، نقد روایات تفسیری و نقد آراء تفسیری دیگران، ناظر به روش تفسیر اجتهادی اوست. بررسی شیوهٔ تفسیر موضوعی در ارائه مباحث تفسیری، تحلیل ارتباط روش تفسیری قرآن به قرآن با روایت «ضرب قرآن» در آثار شیخ صدوق، بررسی شیوهٔ وی در تبیین مفردات قرآن و اشاره به گرایش روایی و کلامی وی در تفسیر قرآن کریم از دیگر مباحث این نوشتار است. دانشگاه تهرانپژوهش های قرآن و حدیث2008_943046220140220Deviation from the Norm in al-Sahifa al-Sajjadiyahفراهنجاری در صحیفۀ سجادیه1451625010010.22059/jqst.2014.50100FAعباسگنجعلیاستاد یار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری0009-0007-1978-9426آزادهقادریدانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری.محسنسیفیاستاد یار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشانJournal Article20121114Deviation from the Norm in al-Sahifa al-Sajjadiyah <br />Abstract <br />Literature deals with the arrangement and decoration of language with a beautiful form and an impressive message. Foregrounding and deviation from the norm are the outcome of the manipulation of standard language in its phonology, semantics, lexis, syntax, and dialects, among other aspects. Al-Sahifa al-Sajjadiyah is among the most valuable books of prayer in the world. Prayers can function as the most essential and universal factors of unity in the process of dialogue among civilizations and religions. <br />The elegant literary diction and style found in Imam Sajjads, prayers have enriched Arabic rhetoric and eloquent with the invaluable gems of foregrounding. Foregrounding in al-Sahifa operates on many levels, namely, the phonological, semantic, and lexical. <br />Key Terms: Language, deviation from the norm, foregrounding, al-Sahifa al- Sajjadiyah, scriptures, literature.ادبیات، هنر آرایش و پیرایش کلام است به نحوی که صورت آن زیباتر و پیام آن تأثیرگذارتر گردد. برجستهسازی ادبی یا فراهنجاری در اثر دگرگونسازی زبان معیار (انحراف از نُرم) صورت میپذیرد. فراهنجاری ممکن است در صورتهای زبانی (آوایی، معنایی، واژگانی، نحوی، گویشی و...) اتفاق بیفتد.
در اسلام دعا به عنوان یکی از نخستین چارچوبهایی در نظر گرفته میشود که در آن روح میتواند مطابق با خواست الهی شکل بگیرد. دعای معصومان<sup>(ع)</sup> تصویر کاملاً جدیدی از روح زنده و پویای اسلام را نشان میدهد؛ زیرا این دعاها دسترسی مستقیم به انواع رفتارها و ویژگیهای بشری را ـ که نیاز شکوفایی کامل آرمان اسلامی هستندـ فراهم میکند. صحیفهٔ سجادیه، ارزشمندترین و گرانقدرترین ادب دعایی به شمار است که اندیشهها و افکارش، روح پاک انسانی را به نمایش گذاشته و هدایت جامعه بشری را مطمح نظر قرار داده است.
از آنجا که جلب توجه ذهن مخاطب به موضوع برای درک بهتر آن و وارد ساختن او در فضای متن جهت تأمل بیشتر، یکی از ویژگیهای فنی متن است، آن حضرت با زبان دعا و با تکیه بر اصل همنشینی معنایی و ساختار کلام، دست به آفرینش نثری زدهاند که از سطح نثر ادبیات زمان خویش فراتر رفته و با زبانی فراهنجار نمود یافته است. فراهنجاری در صحیفهٔ سجادیه از سطوح متفاوتی از جمله «آوایی، واژگانی، نحوی و معنایی» قابل بررسی است. این جستار به بررسی زبان فراهنجار با تکیه بر متن صحیفهٔ سجادیه، بر اساس روش تحلیلی توصیفی پرداخته است.دانشگاه تهرانپژوهش های قرآن و حدیث2008_943046220140220The Historical and Descriptive Semantics of "Eden" in the Quranمعناشناسی تاریخی و توصیفی «عَدْن» در قرآن کریم1631845010110.22059/jqst.2014.50101FAجعفرنکونامدانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قممحمدمعظمی گودرزیکارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه قمJournal Article20130211The Historical and Descriptive Semantics of "Eden" in the Quran<br />Jafar nekoonam <br />Mohammad moazami goodarzi <br />Abstract<br />The term "Eden" in the Quran is exoticism. Before the revelation of the Quran, the Arabs of ignorance are knowledgable with the usage of that term as the land which Adam's Garden had been in it and it has used in Torah and Talmud as well as Jewish and Christian teachings. That term has used in the Quran in new meaning i. e. Heavenly paradise. There is doubt about using that term as a verb or infinitive before the revelation of the Quran. There is no difference between Gardens of Eden and other terms in the Quran and it describes the Heavenly paradise like other terms.<br />Keywords: Semantics, Historical Semantics, Descriptive Semantics, Paradise, Edenواژه «عَدْن» در قرآن واژهای دخیل است. اعراب جاهلی پیش از نزول قرآن با کاربرد این واژه به معنای سرزمینی که بهشت اولیهٔ حضرت آدم در آن قرار داشته و در کتب عهد عتیق و تلمود و به تبع آن تعالیم یهودی و مسیحی بهکاررفته است، آشنا بودهاند. این واژه در قرآن تطوّر معنایی پیدا کرده و برای بهشت اخروی بهکاررفته است. احتمال استعمال فعلی و مصدری این واژه پیش از نزول قرآن مورد تردید است. تعبیر «جنّات عَدْن» در قرآن تمایز مشخصی با سایر تعابیر ندارد و نظیر سایر تعابیر در مقام توصیف یک واقعیت، یعنی بهشت اخروی است.