TY - JOUR ID - 81341 TI - هویت‌های پنهان: بازخوانی سورۀ نجم با نظر به الهگان عربی JO - پژوهش های قرآن و حدیث JA - JQST LA - fa SN - 2008_9430 AU - محققیان, زهرا AD - استادیار پژوهشکدۀ مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 53 IS - 2 SP - 461 EP - 441 KW - الله KW - الهگان عربی KW - ستارۀ زهره KW - عُزّی KW - لات KW - منات KW - النجم DO - 10.22059/jqst.2020.302712.669515 N2 - از لات، عُزّی و منات در قرآن، یک‌بار در آیات سورۀ نجم یاد شده‌ است: «أَفَرَءَیْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّی / وَ مَنَوة الثَّالِثَة الْأُخْرَی» [النجم: 20-19]. از آنجا  که این الهگان دارای کارکرد ثبوتی در نظام توحیدی قرآن نبوده‌اند عملاً زمینه­ای برای تداوم و بسط نیافته‌اند. نوشتار حاضر با کاوش در دیرینۀ این الهگان و بازسازی کارکردهای کهن‌شان می‌کوشد بافت معنایی آیات قرآنی مرتبط با آن­ها را تبیین کند. پرسش اصلی در پژوهش حاضر این است: ایزدبانوان (لات، عُزّی و منات)، در دوره‌های مختلف تاریخی چه کارکردهایی داشتند و هر یک از این­ها در کاربردهای قرآنی تا چه حد بازتاب پیدا کرده‌اند. مطالعات دربارۀ جنبه‌‌های نمادشناسی لات، عُزّی و منات نشان می‌‌دهد که این الهگان در فرهنگ عربی نه فقط به مثابه خدایگان رجا و امید که به عنوان الهگان خوف هم تقدیس می‌شدند. در مجموع می‌توان با تکیه بر مستندات تاریخی ادعا کرد که در ترکیب آیات سورۀ نجم، به این خصلت‌های دوگانه تلویحاً اشاره شده‌ و تماماً به الله، خدای یکتای اسلام بازگردانده شده‌اند. UR - https://jqst.ut.ac.ir/article_81341.html L1 - https://jqst.ut.ac.ir/article_81341_591e00729f131edd0acffe33592f25cd.pdf ER -